zati eşya taşımacılığı başlıklı bu yazımız içerisinde zati eşya kapsamında tutulan ürün ve yüklerin uluslararası düzeyde taşımacılığı üzerine tüm detaylardan bahsedeceğiz. Buna göre öncelikle pek çoğumuzun tam bir fikir sahibi olmadığı zati eşya tanımından bahsetmek gerekiyor.
Zati eşya üzerine pek çok farklı ve değişik tanımlama vardır. Bu tanımlar içerisinde en yaygın şekilde kullanılan ise şu şekilde geçer: “Yolcuların yanlarında veya yolculardan ortalama iki ay önceki ya da altı ay sonraki olacak süreler içinde taşınıp getirilen, yalnızca kendi kullanımlarına has, gayri ticari kapsamda kullanılmış ya da kullanılmamış zati eşyalar, alınacak gümrük vergileri konusunda muaftır.”
Yukarıda yapmış olduğumuz bu tanım, daha ziyade zati eşyaların nakliyesi ve taşınması için düşünülmüş olan bir tanımdır. Bizim amacımız ise zati eşyaya dair en geniş tanımı yapabilmek, bu tanımın uluslararası zati eşya taşımacılığı ifadesi içerisindeki yerini açıklayabilmek ve bu alanda taşıma hizmetinden faydalanmak isteyenlerin bir fikir sahibi olabilmesini sağlamaktır. Buna göre zati eşya; tüzel ya da gerçek kişiler tarafından sahip olunan, satışı ve üretimi gibi bazı ticari işlem ve operasyonların ardından kullanımı sağlanan ve minimum 14 günlük bir süredir kullanılan ve aynı zamanda da tamamıyla bir ihtiyacı karşılaması için kullanımı yapılan taşınır malların tamamıdır. Zati eşya tanımı içerisinde geçen 14 günlük süre ise satın alınmış olan herhangi bir mal/ürünün, mevcut tüketici hakları açısından, kullanımı yapılmadan ya da beğenilmeden en fazla ve en geç iade edilme süresi olarak açıklanabilir.
Zati Eşya Taşımacılığı
Zati eşya taşımacılığı ile ilgili ilk olarak zati eşyanın taşımacılık sektöründeki anlamından bahsedebiliriz. Zati eşya, en kısa tanımıyla; kullanılmış olan ve satışı ticari açıdan bir değer şekline dönüşmeyecek olan eşyalardır. Buna örnek olarak; ev eşyaları, bir fabrika içerisinde kullanılmış olan makineler, ofis eşyaları, şahsi araçlar, şirket araçları ve benzeri şeyler gösterilebilir. Örnek olarak verdiğimiz bu eşya tipleri, ihtiyacı karşılama adına kullanılan eşya türleridir. Örneğin bir ofisiniz var ve ofisiniz içerisinde bir toplantı masanız mevcut. Bu toplantı masası, temel bir ihtiyaca karşılık vermesi için o ofiste kullanılmaktadır. Bu söz konusu eşyayı satmayı düşündüğünüz zaman ticari anlamda bir kar amacı güdülmemektedir.
Zati eşya taşımacılığı ile ilgili yine konuya bir başka örnek verecek olursak; şahsınıza ait olan bir aracı da düşünebiliriz. Bu aracı satın almaktaki amacınız ve nedeniniz, şahsınıza dair bazı ihtiyaçları karşılayabilmek ve gidermektir. Ancak sizin bu aracı yeninden satma amacınız ve nedeniniz ile bir galerinin araç satma nedeni ve amacı arasında çok geniş bir fark bulunur. Söz konusu galeri, bir aracı tamamen ticari bir amaçla, yani kâr elde etmek amacıyla satışa sunar. Bu işlem için tek amacı, bir kâr sağlayabilmektedir. Bu nedenle galeri firmasının, bu durumda sizden daha fazla bir vergi yükümlülüğü ve vergi gideri bulunur. Ancak siz, herhangi bir nedenden artık aracınızın sizin ihtiyacınızı gidermediği için ya da bir paraya ihtiyaç duyduğunuz için (veya benzeri nedenler ile) satışını yapabilirsiniz. Bu anlamda sizin aracınız, tamamıyla bir zati eşya grubunda değerlendirilir. Ancak galerinin satmaya çalıştığı araç ise bir ticari eşya şeklinde değerlendirilmektedir.
Zati Eşyaların Taşınma Hizmeti
Zati eşyaların taşınma hizmeti, tüzel ya da gerçek kişilere ait olan birtakım zati eşyaların uluslararası veya yurtiçi üzerinden taşınması-nakliye edilmesi işlemleri doğrultusunda verilen hizmettir. Bu zati eşyaların taşınması işlemleri, bu konuda ve alanda hizmet ve işleyiş sürdüren gümrük ve lojistik şirketleri tarafından yapılmaktadır. Söz konusu işlemler ise genel olarak iki ayrı başlık altında gerçekleştirilir. Zati eşya taşınma hizmetinin bu iki kolu ise şu şekilde sıralanabilir:
• Uluslararası zati eşya taşımacılığı,
• Yurtiçi zati eşya taşımacılığı.
Uluslararası Zati Eşya Taşımacılığı-Nakliyesi
Uluslararası zati eşya taşımacılığı/nakliyesi; söz konusu zati eşya kapsamındaki eşyaların yalnızca uluslararası yollar üzerinden taşınması-nakliye edilmesi işlemidir. Bu noktada isterseniz ülkemizden yurtdışında bir ülke ya da bölgeye, isterseniz de yurtdışında bir ülke ya da bölgeden Türkiye üzerine eşyaların taşınmasını talep edebilirsiniz. Yaptığınız bu işlem ise uluslararası alanda zati eşya taşımacılığı hizmeti kapsamına girmektedir.
Sahibi olduğunuz motorlu araçlarınızı, ev eşyalarınızı, ofis eşyalarını, kişisel bazı eşyalarınızı veya üretim araç ve makinelerinizi uluslararası yollar üzerinden taşınmasını sağlayabilirsiniz. Bu konuda hizmet veren ve uluslararası ortamda taşımacılık hizmeti veren firmalara başvurmanız yeterli olacaktır.
Zati Eşyaların Gümrüklemesi
Zati eşyaların gümrüklemesi ile ilgili öncelikle bu gümrük işleminin açılımını yapmak istiyoruz. Zati eşyaların gümrüklemesi; bir ticari eşya ya da maldan farklı bir işlevi bulunan bu zati eşyaların taşınması sırasında tabi tutulduğu tüm gümrük prosedür ve işlemlerine denir. Bu eşyaları gümrükleme için sunulan prosedürler ve yöntemler ise bir ticari eşyaya göre çok daha farklıdır.
Zati eşya kapsamında değerlendirilen eşyalar, gümrükleme sırasında ticari eşyalara göre çok daha farklı ve değişik işlemlerden geçer. Bu aşamada açılmış olan gümrük beyanı, söz konusu taşınacak olan ticari eşyanın ne olduğuna göre değişiklik gösterir.
Zati Eşya Kapsamında Değerlendirilen Eşyaların Listeleri
Zati eşya kapsamında değerlendirilen eşyaların listeleri başlığı altında taşınmasını istediğiniz eşyaların zati eşya sınıfına dahil olup olmadığını anlayabilmeniz adına zati eşya listelerinden bahsedeceğiz. Hangi eşyanın, miktar, değer ve nitelik açısından zati eşya grubuna dahil olabileceğine ise müsteşarlık net kararı vermektedir. Buna göre zati eşyaları belli liste başlıklarına göre şu şekilde sınıflandırdık:
• Yolculuk ve Giyime Dair Zati Eşyalar
• Elektronik Amaçlı Zati Eşyalar
• Oyun ve Spora Dair Zati Eşyalar
• Müzik Aletleri Olarak Zati Eşyalar
• Mutfak Ürünleri Olarak Zati Eşyalar
• Tüketim Maddeleri Olarak Zati Eşyalar
• Sağlık Amaçlı Kullanılan Zati Eşyalar
• Diğer Zati Eşya Kapsamındaki Eşyalar
Yolculuk ve Giyime Dair Zati Eşyalar
Yolculuk ve giyime dair zati eşyalar, hem kişilerin giyim için kullandıkları hem de yolculuk ile ilgili ihtiyaç duyup kullandıkları bazı eşyalardan oluşuyor. Bu gruba dahil edilebilecek olan zati eşyalar ise şunlardır:
• Yolcu olan kişinin giyimine dair özel eşyalar,
• Yolcu olan kişinin elbisesinin yapımı için kullanılmak üzere alınmış kumaş (Maksimum 5 metre olacak kadar),
• Yolcu kişinin gündelik hayatına ilişkin bazı özel eşyaları ve aynı zamanda seyahat için ihtiyaç duyduğu eşyaları,
• Ev eşyası olarak değerlendirilen ve geldiği ülkeye kesin olarak döndüğü tespit edilmiş olan yolcu kişiye ait giyim eşyaları.
Elektronik Amaçlı Zati Eşyalar
Elektronik amaçlı zati eşyalar sınıfına dahil edebileceğimiz eşyalar, genel olarak elektronik bazı eşya ve ürünlerden oluşuyor. Ancak her elektronik eşya da bu sınıfa dahil edilemiyor. Bu gruba dahil edilebilecek olan zati eşyalar ise şunlardır:
• 1 adet olacak şekilde renkli televizyon (Sadece 55 ekran boyutuna kadar izin verilir.),
• 1 adet olacak şekilde siyah-beyaz televizyon,
• 16 ekran boyutuna kadar renkli bir cep televizyonu,
• Teyp, radyo ya da siyah-beyaz türde televizyon,
• Video kamera ile beraber sadece 5 adet olacak kadar video kaseti,
• 1 adet olacak şekilde slayt gösterme cihazı,
• 8 mm ölçülerine kadar bir sinema makinesi ve beraberinde en fazla 10 adet olacak şekilde sinema filmi,
• Bir tane portatif olan disc player,
• 1 adet olacak şekilde portatif olan radyo, portatif olan teyp,
• Volkmen veya taşınabilen boyutta cep teypleri,
• Kaseti bulunmayan elektronik bazı oyun cihazları ve kartuş,
• Gsm kart ile cep telefonları.
Oyun ve Spora Dair Zati Eşyalar
Oyun ve spora dair zati eşyalar gurubu içerisinde değerlendirilen eşyaların listesini aşağıda bulabilirsiniz. Bu konuda gerek spora ilişkin bazı ürünler gerekse oyun amaçlı kullanılan bazı eşyalar, zati eşya grubuna dahil olmaktadır. Ancak belli şartlar çerçevesinde dahil edilirler. Bu gruba dahil edilebilecek olan zati eşyalar ise şunlardır:
• Boyut, parça ve nitelikleri müsteşarlık tarafından belirlenmiş olan sualtı sporları için kullanılan bir tane dalış takımı,
• 1 adet olacak şekilde iki kısımlı olan kamp çadırı,
• 1 adet olacak şekilde şişme bot ya da motor takılmayan türde aynı amaçla kullanılan bir araç/eşya,
• Bir çift olacak şekilde ayak paleti,
• Yolcu kişiye ait spor amaçlı kullanılan bir tane spor aleti ve yine yolcuya ait spor giyisileri,
• Dama ve satranç oyunu takımları,
• Beş taneyi geçmeyecek biçimde oyun kağıdı.
Müzik Aletleri Olarak Zati Eşyalar
Müzik aletleri olarak zati eşyalar grubu içerisine dahil edilebilecek olan zati eşya türleri, yine müsteşarlık tarafından belirlenmiştir. Bu gruba dahil edilebilecek olan zati eşyalar ise şunlardır:
• Telli çalgı olarak mandolin,
• Üflemeli çalgı olarak armonika,
• Üflemeli çalgı olarak kaval,
• Üflemeli çalgı olarak flüt,
• Üflemeli çalgı olarak mızıka,
• Telli çalgı olarak gitar,
• Havalı çalgı olarak akordeon,
Mutfak Ürünleri Olarak Zati Eşyalar
Mutfak ürünleri olarak zati eşyalar grubu içerisine dahil edilebilecek olan eşyalar, belli nitelik ve özelliklerine göre belirlenmiştir. Mutfak içerisinde kullanılan bazı eşyaların bu zati eşya sınıfında kabul edildiğini görürüz. Buna göre bu gruba dahil edilebilecek olan zati eşyalar ise şunlardır:
• Çay demleme amaçlı olarak kullanılan 1 tane semaver,
• Portatif şekilde olacak biçimde 1 tane piknik ocağı,
• Portatif olacak şekilde kahve makinesi,
• Isı yalıtım amaçlı olarak iki tane termos,
• Yolculuk esnasında kullanılacak olan çatal, bıçak, kaşık ve tabak gibi mutfak ürünleri.
Tüketim Maddeleri Olarak Zati Eşyalar
Tüketim maddeleri olarak zati eşyalar sınıfına dahil edilebilecek olan ürünler, belli kriterleri göz önünde bulundurularak müsteşarlık tarafından belirlenmiştir. Buna göre bu gruba dahil edilebilecek olan zati eşyalar ise şunlardır:
• Şişenin kaç tane olduğuna bakılmaksızın tam olarak 600 ml ölçüsünde olan kolonya, parfüm, losyon, esans ve benzer bazı ürünler,
• İki karton olacak kadar sigara ve 150 sayısı geçmeyecek kadar yaprak sigara ya da puro gibi bazı tütün ürünleri,
• 1,5 kg kadar nescafe, 1 kg kadar çikolata, 500 gr kadar çay, 1 kg kadar şekerden yapılmış olan yiyecekler ve bir de 1,5 kg kadar kahve ürünleri,
• 100 cl kadar bir tane alkol ya da 75 cl kadar iki tane alkollü içecek
Sağlık Amaçlı Kullanılan Zati Eşyalar
Sağlık amaçlı kullanılan zati eşyalar grubu içerisine dahil edilebilecek olan zati eşya türlerini aşağıda sıraladık. Bu noktada da bazı kriterler ve şartlar göz önünde bulundurulmuştur. Buna göre bu gruba dahil edilebilecek olan zati eşyalar ise şunlardır:
• Yolcu kişinin tedavi edilmesi için hap, şurup, iğne ya da benzer bazı ilaçlar,
• Hasta olan yolcunun kullanmaya devam ettiği hasta yatağı,
• Yolcu kişinin kullandığı koruyucu giyişiler ve gaz maskesi ürünleri,
• Bedensel engeli olan hastalar için motorlu ya da motorsuz olan koltuklar.
